In memoriam dr. Anne Bollmann (1963-2018)

Op 14 november is Anne Bollmann na een ernstige ziekte overleden. Haar vroege dood is hard aangekomen bij de mensen met wie zij samengewerkt heeft, zowel aan de Rijksuniversiteit Groningen als elders. Bij de herdenkingsbijeenkomst, die haar huidige afdeling Europese Talen en Culturen voor haar organiseerde op 4 december, kwam dit duidelijk naar voren.

Anne liet zich vanaf het begin in Groningen kennen als een gepassioneerd mediëviste en ijveraar voor het onderwijs in de Duitse taal en cultuur. Voortbouwend op haar dissertatie Frauenleben und Frauenliteratur in der Devotio moderna: volkssprachige Schwesternbücher in literarhistorischer Perspektive, die binnen het vakgebied als fundamenteel wordt beschouwd, bleven in haar onderzoek vrouwen en kloosterzusters in de late middeleeuwen en vroegmoderne tijd centraal staan. Het onderwijs had haar hart evenzeer. Annes passie daarvoor kwam naar voren in haar colleges, maar ook in de soms felle discussies die zij ten tijde van de grote veranderingen binnen de faculteit der Letteren voerde, vanuit een sterk gevoel van verantwoordelijkheid voor de studenten en voor de wetenschap.

Vanwege haar grote kennis, zorgzaamheid en humor was Anne bij veel studenten geliefd. Ze was veeleisend, bereidde haar colleges altijd zeer zorgvuldig voor en verwachtte deze inzet ook van de studenten. Maar als de nood aan de man kwam, stond ze altijd klaar om hulp te bieden. Ze ging zelfs mee naar de dokter als dat nodig was.

Annes hartelijkheid en zorgzaamheid werden ook door de sprekers bij de herdenkingsbijeenkomst met veel waardering genoemd. Anderen binnen de universitaire gemeenschap kenden Anne eveneens op die manier, zoals de medewerkers van het ondersteunend personeel en van de Universiteitsbibliotheek. In deze bibliotheek was zij een graag geziene bezoeker. Ze leende daar zoveel boeken dat men zich weleens afvroeg of het gewicht daarvan haar niet teveel zou zijn. Ze gaf waardevolle aanschafsuggesties voor de collectie, begeleidde enthousiast de studenten bij rondleidingen en deelde hen na zo’n rondleiding of na een tentamen soms dubbele exemplaren van bibliotheekboeken uit, dan vaak voorzien van een persoonlijk advies. En als iemand van de medewerkers een tijdje afwezig was geweest, informeerde ze altijd bezorgd naar diens gezondheid.

Tegen het eind van haar leven bleek tijdens het opruimen van de mediëvistische boeken in haar werkkamer pas goed met hoeveel mensen Anne in vriendschap en onderzoek verbonden is geweest. Veel boeken bevatten persoonlijke briefjes en notities van medeonderzoekers, ook van ver buiten Groningen. Daaruit kwam steeds grote achting naar voren voor haar persoon en voor haar wetenschappelijke arbeid. Anne zal zeer gemist worden.

Annes promotor Alasdair MacDonald, haar ‘Doktorvater’ zoals Anne zelf zei, verwoordde zijn warme waardering voor Anne in de tekst die hieronder volgt.

– Cora Zwart

 

Anne Bollmann, who passed away on 14 November 2018, was for over twenty years a familiar and much liked figure in and around the University of Groningen. She was born in Germany, and had her training at the University of Münster, where she graduated in Germanistik, with a speciality in the Middle Ages. She came to Groningen as the result of a research co-operation agreement between the Netherlands National Research School for Medieval Studies and the University of Münster. Under this scheme, graduate students were able to pursue their higher studies in the ‘other’ country, and Anne wasthe first to come to Groningen.

From the very beginning, Anne’s friendly personality and her ability to speak Dutch allowedher to integrate easily within the new environment. Anne was outstanding in her culture and learning, in her academic and practical skills, in her sense of dedication and duty, in her psychological maturity and in her emotional intelligence. In 2004 she obtained a cum laude for her impressive dissertation on an aspect of the devotio moderna movement of the later Middle Ages ̶ whereby groups ofindependently-minded women set up, within bustling towns, religious houses in which they could lead a life of piety, support themselves by their own work, and manage their own affairs. Anne very clearly felt an affinity with the subject of her research.

Anne was appointed to a lectureship in the Faculty of Arts at Groningen, where she taught German language and also literature, both medieval and modern. She was a gifted and dedicated teacher, and was much liked by her students, who respected her high standards. She was deeply committed to improving the public image of German Studies in the Netherlands, and she also gladly made good contacts with students and colleagues in other Departments within the Faculty. Anne was always open, good-humoured and collegial, and she participated willingly in activities that crossed the artificial boundaries between disciplines. Her contribution to German and Medieval Studies at Groningen was profound, and the impact of her scholarship, though now sadly cut short, was admirable.

All those who were privileged to know Anne will feel the deepest sadness at the loss of such a caring teacher, learned colleague, and warm-hearted friend.

– Alasdair A. MacDonald

Call for Papers: 13th European Social Science History Conference (18-21 maart 2020, Leiden)

The ESSHC aims at bringing together scholars interested in explaining historical phenomena using the methods of the social sciences. The conference is characterized by a lively exchange in many small groups, rather than by formal plenary sessions.

The conference welcomes papers and sessions on any historical topic and any historical period. It is organized in 27 thematic networks: Africa ‑ Antiquity ‑ Asia ‑ Criminal Justice ‑ Culture ‑ Economics ‑ Education and Childhood – Elites and Forerunners ‑ Ethnicity and Migration ‑ Family and Demography – Global History – Health and Environment ‑  Labour ‑ Latin America – Material and Consumer Culture – Middle Ages ‑ Oral History – Politics, Citizenship and Nations – Religion ‑ Rural ‑ Sexuality – Social Inequality – Spatial and digital History – Science and Technology ‑ Theory – Urban ‑ Women and Gender

The deadline for paper and session proposals is 15 april 2019.

More information about the call for papers and the conference be obtained by clicking here.

MOOC Middelnederlands bekroond met Jaarprijs Wetenschapscommunicatie

De Koninklijke Vlaamse Academie van België en de Jonge Academie reiken jaarlijks de Onderscheidingen Wetenschapscommunicatie uit aan wetenschappers met een uitzonderlijke verdienste in wetenschapscommunicatie. Tot de laureaten van dit jaar behoort MOOC Middelnederlands, de reeks online-colleges over Middelnederlandse literatuur waaraan meer dan 30 onderzoekers uit Vlaanderen en Nederland hebben meegewerkt. Uit het juryrapport:

Het redactieteam van Massive Open Online Course (MOOC) Middelnederlands wordt onderscheiden met de jaarprijs wetenschapscommunicatie. Hun online cursus over Middelnederlandse literatuur bereikt blijvend een groot publiek. Zij leverden zo een grote inspanning om middeleeuwse werken terug tot leven te brengen. Een toch niet zo evident thema krijgt op een leuke manier duurzame herwaardering en aandacht.

De Jaarprijs Wetenschapscommunicatie wordt jaarlijks uitgereikt aan twintig wetenschappers of teams die er het afgelopen jaar het best in slaagden om hun onderzoek naar het brede publiek te brengen. MOOC Middelnederlands is dan ook in goed gezelschap. Alle projecten worden op 27 november in Brussel gehuldigd. Op die dag zal ook blijken welk project is verkozen tot de EOS Publieksfavoriet. Tot 25 november kan u op uw Publieksfavoriet stemmen (https://www.eoswetenschap.eu/publieksfavoriet2018). We nodigen u dan ook van harte uit om een kijkje te nemen op de website en uw stem uit te brengen op MOOC Middelnederlands of een van de vele andere mooie projecten!

Norbertijnensymposium van Contactgroep Signum (1 december 2018, Leuven)

Op zaterdag 1 december 2018 vindt in de Parkabdij bij Leuven het jaarlijkse Signum-symposium plaats. Dit jaar staat het in het teken van premonstratenzers en de premonstratenzerinnen in middeleeuws Brabant. De aandacht gaat daarbij uit naar zowel de bewaring, ontsluiting als studie van archivalia en manuscripten van zowel mannenabdijen (Averbode, Berne, Grimbergen, Park) als vrouwenkloosters (Gempe, Oosterhout).
Naast de vier lezingen is er ruime aandacht voor het rijke abdijarchief en wordt de Parkabdij, de best bewaarde middeleeuwse norbertijnenabdij van de Lage Landen, bezocht. Daags voordien, op vrijdag 30 november 2018, zijn er twee gratis avondlezingen over Brabantse premonstratenzers in het Rijksarchief te Leuven.
Alle informatie leest u in het bijgaande programma of op de website van Signum.

Lezingenreeks: ‘Mythes over de middeleeuwen – Nieuwe inzichten uit de mediëvistiek’ (Leiden)

In de maand november en december organiseert Studium Generale (Universiteit Leiden) samen met het Instituut voor Geschiedenis (UL) een reeks publiekslezingen over de middeleeuwen getiteld: ‘Mythes over de middeleeuwen – Nieuwe inzichten uit de mediëvistiek’.
De vijf lezingen in de reeks zijn:
  1. Honderd jaar Herfsttij der Middeleeuwen (door dr. Anton van der Lem) – 15 november
  2. Nationale identiteit en de middeleeuwen (door dr. Claire Weeda) – 22 november
  3. Middeleeuwse wereldburgers (door prof. dr. Louis Sicking) – 29 november
  4. De stad, het vuil en de beerput (door dr. Roos van Oosten) – 6 december
  5. Middeleeuwse staatsvorming (door dr. Robert Stein) – 13 december
Een gedetailleerd overzicht van het programma vindt u hier. De lezingen zijn gratis bij te wonen voor alle geïnteresseerden (zonder aanmelding).

Gratis naar de Boekenbeurs op 8 november met de VWM en Brepols Publishers

Van zondag 28 oktober tot en met zondag 11 november verandert Antwerp Expo voor de 81ste keer in een paradijs voor boekenliefhebbers.

Op donderdag 8 november 2017 kan u de boekenbeurs gratis bezoeken op initiatief van GEWU (Groep Educatieve en Wetenschappelijke Uitgevers ) tijdens de Nacht van de Kennis. Die dag is de beurs ook ’s avonds open tot 22 uur.

Als lid van de Groep van Educatieve en Wetenschappelijke Uitgevers heeft Brepols Publishers het genoegen om u op deze dag uit te nodigen. Een selectie van Brepols’ meest recente publicaties met betrekking tot middeleeuwse geschiedenis kan u komen ontdekken op de stand “9Uitgevers” (standnummer 126, Hal 1).

U kan een ticket aanvragen door te registreren via: www.boekenbeurs.be/nachtvandekennis. Let op, plaatsten zijn beperkt, dus snel reageren is de boodschap. Per registratie zijn er maximum 2 tickets beschikbaar. De tickets zullen geldig zijn gedurende de hele dag.

Deviance: Aspects & Approaches, 15th Oxford Medieval Graduate Conference (5-6 april 2019, Oxford)

We are pleased to open the Call for Papers for the Fifteenth Oxford Medieval Graduate Conference, sponsored by the Society for the Study of Medieval Languages and Literature. The conference is aimed at early career scholars and graduate students working in Medieval Studies. Contributions are welcomed from diverse fields of research such as History of Art and Architecture, History of Science, History, Theology, Philosophy, Music, Archaeology, Anthropology, Literature, and History of Ideas. Papers should be a maximum of 20 minutes.

Please email 250-word abstracts to oxgradconf@gmail.com by 20th January 2019.

Call for Papers: Het Berghse kroniekenhandschrift

Huis Bergh heeft recent een fraai geïllustreerd, historiografisch verzamelhandschrift verworven (olim Anholt, Fürstlich Salm-Salm’sche Bibliothek, Ms. Schmitz 42) waarin voorin het heraldisch wapen van de heren van Bergh is afgebeeld. In dit handschrift zijn, naast kronieken over pausen en keizers, tal van regionale kronieken uit de streek tussen Maas en (Neder)Rijn verzameld, waaronder de vroegste kroniek van het hertogdom Gelre. Het dateert van kort na het midden van de vijftiende eeuw. In het voorjaar van 2021 zal deze bijzondere codex aan het grote publiek worden gepresenteerd tijdens een tentoonstelling in Huis Bergh. Bij de opening van de tentoonstelling zal een bundel (Nederlandstalige) studies verschijnen waarin uiteenlopende aspecten van dit bijzondere boek zullen worden belicht.

Met deze call for papers roepen we onderzoekers op voorstellen te formuleren van onderzoekingen die ze zouden willen verrichten naar aspecten van het Berghse kroniekenhandschrift, zoals het handschrift thans wordt genoemd. Die onderzoekingen kunnen/mogen van allerlei aard zijn: historisch, kunsthistorisch, literatuurhistorisch, cultuurhistorisch, taalkundig, codicologisch/paleografisch etc. Centraal staan telkens aspecten van (de inhoud van) dít handschrift in al zijn materiële (codicologische en paleografische) bijzonderheden. Uit de bundeling van de te selecteren deelonderzoekingen komt in het best denkbare geval een beeld naar voren van ontstaan en functioneren van het Berghse kroniekenhandschrift als geheel. Om onderzoekers een beeld te geven van de inhoud van het handschrift wordt tegelijk met deze call for papers een inhoudelijke beschrijving ervan meegestuurd, die u hier kan downloaden:  Het Berghse kroniekenhandschrift. Uitgebreide handschriftbeschrijving.

Voorstellen dienen uiterlijk op 30 november 2018 te worden ingediend bij Wim van Anrooij (w.van.anrooij@hum.leidenuniv.nl), die samen met Jeanne Verbij-Schillings de redactie voert over de bundel. Voorstellen bevatten een (werk)titel van de beoogde bijdrage, een korte beschrijving (max. een A-4) van het te verrichten onderzoek, plus naam en e-mailadres.

– Wim van Anrooij & Jeanne Verbij-Schillings

Vacature AIO/PhD ‘The Multilingual Dynamics of the Literary Culture of Medieval Flanders (ca 1200 – ca 1500)’ (Universiteit Utrecht)

In het kader van het NWO Vrije Competitie project The Multilingual Dynamics of the Literary Culture of Medieval Flanders (ca 1200 – ca 1500) is bij het onderzoeksinstituut Instituut voor Cultuurwetenschappelijk Onderzoek (ICON) plaats voor een Assistent-In-Opleiding (AIO) oftewel PhD-student Middelnederlandse literatuur.

Onderzoeksprogramma

Dit project richt zich op het meertalige karakter van de literaire cultuur van middeleeuws Vlaanderen. Het zoekt antwoord op de vraag hoe Nederlandse, Franse en Latijnse eentalige en meertalige teksten in deze regio functioneerden en interacteerden tussen ca. 1200 en ca. 1500. Het project is georganiseerd in drie deelprojecten. Twee Postdocs richten zich op de Franse, Nederlandse en Latijnse teksten en handschriften die in Vlaanderen werden geschreven, geproduceerd en gerecipieerd. Het derde deelproject, uitgevoerd door de AIO die we nu zoeken, onderzoekt meertalige teksten en codices waarin Nederlands voorkomt. De volledige vacature kan u hier raadplegen. Klik hier voor het volledige onderzoeksprogramma.

Solliciteren

De sollicitatie dient te bestaan uit:

  1. Een motivatiebrief
  2. Een curriculum vitae
  3. Naam en e-mailadres van ten minste 1 referent
  4. Ten minste 1 voorbeeld van geschreven werk
  5. Een lijst van gevolgde cursussen en behaalde resultaten op bachelor en master niveau

Geinteresseerd? Reageer dan vóór 8 oktober 2018 via de sollicitatieknop van de Universiteit Utrecht. Sollicitatiegesprekken staan gepland op 12 oktober 2018.